Page 117 - Ekologia prokreacji 2021

116 EK OL OGIA PR OKRE A C JI . V ADEME CUM

czy promowanie prezerwatyw może
dawać „fałszywe poczucie bezpieczeństwa”?

Autorzy artykułu opublikowanego w „British Medical Journal”, za-

tytułowanego: „Kompensacja ryzyka: pięta Achillesowa w prewen-
cji HIV”, poddają analizie przyczyny dysproporcji między wysiłkami
wkładanymi w promocję środków zmierzających do ograniczenia
ryzyka zakażenia wirusem HIV a ich rzeczywistą efektywnością.
Przywołują przykład wprowadzenia pasów bezpieczeństwa w sa-
mochodach, co w skali społecznej w niektórych przypadkach nie
przyniosło pożądanych rezultatów. Przytaczają też badania doku-
mentujące związek pomiędzy stosowaniem blokerów słonecznych
i zwiększonym ryzykiem wystąpienia czerniaka. Stwierdzają, że te
i inne przykłady skłoniły ich do próby tłumaczenia zjawiska kom-
pensacji ryzyka jako przyczyny ograniczonego efektu promocji pre-
zerwatyw w obniżaniu wskaźników zakażenia HIV. Ich zdaniem,
przekonanie użytkownika prezerwatywy, że redukuje ona ryzyko
HIV, może powodować wzrost niekonsekwentnego jej stosowania,
a także lekceważenie ryzyka wynikającego z posiadania wielu part-
nerów seksualnych. Tak więc na poziomie populacji ochronny efekt
promocji prezerwatyw może być osłabiony, a nawet powodować
zwiększone ryzyko niebezpiecznych zachowań seksualnych. Stwier-
dzają, że podobny efekt mógł wystąpić wskutek rozwoju terapii
antyretrowirusowej. Według nich, podejmując konkretne działania
na rzecz zwiększenia dobrodziejstw technologii redukującej ryzyko,
winno się uwzględniać także minimalizację prawdopodobieństwa
kompensacji ryzyka.
(M. M. Cassell, D. T. Halperin, J. D. Shelton, D. Stanton, Risk compensation: the Achil-

les’ heel of innovations in HIV prevention?, w: „British Medical Journal”, Vol. 332,

2006, s. 605–607)