Page 143 - Ekologia prokreacji 2021

142 EK OL OGIA PR OKRE A C JI . V ADEME CUM

W artykule opublikowanym w „Sexually Transmitted Infections”, ofi-

cjalnym czasopiśmie British Association for Sexual Health and HIV,
K. Edgardh przedstawia problematykę zdrowia seksualnego szwedz-
kich nastolatków. Edukacja seksualna w Szwecji została wprowadzo-
na w 1956 roku. Aborcja jest darmowa i wykonywana na żądanie od
1975 roku (dla nieletnich wymagana jest zgoda rodziców). Poradnic-
two antykoncepcyjne jest darmowe i łatwo dostępne w klinikach dla
młodzieży. Prezerwatywy i doustna antykoncepcja są dostępne i ta-
nie, a środki wczesnoporonne są sprzedawane bez recepty. W latach
1980. miał miejsce wzrost liczby aborcji wśród nastolatek. Od tego
czasu zwiększono refundację doustnych środków antykoncepcyjnych
i ułatwiono dostęp do środków wczesnoporonnych. Mimo to w ko-
lejnych latach wskaźniki aborcji wśród nastolatek wzrosły z 17/1000
w 1995 roku do 22,5/1000 w roku 2001. Miał także miejsce wzrost

zakażenia chlamydia trachomatis z 16 711 przypadków w 1999 roku
do 22 263 w roku 2001, z czego 60% dotyczyło młodych osób w wie-
ku 20–25 lat, zaś najszybszy wzrost odnotowano wśród
nastolatków.

Autor artykułu opisuje tzw. KAB gap (czyli lukę) między posia-
danymi i deklarowanymi przez młodzież wiedzą i postawami

(ang. knowledge i attitudes), a ich niekiedy ryzykownymi zachowa-

niami (ang. behavior). Ten fenomen zbadano na podstawie ankiet
zebranych wśród 9 277 młodych ludzi w 74 z 99 klinik medycznych
dla młodzieży, działających w tamtym czasie w Szwecji. 93% pa-
cjentów stanowiły seksualnie aktywne dziewczęta, średnio w wie-
ku 17,5 roku. Wskaźnik ciąż wyniósł wówczas 9%, a występowanie
chorób wenerycznych – 17%. Przywołując wyniki badań przepro-
wadzonych przez E. Persson i G. Jarlbro w 1992 roku (E. Persson,
G. Jarlbro, Sexual behaviour among youth clinic visitors in Sweden:

knowledge and experiences in an HIV perspective, w: „Genitourin
Medicine”, Vol. 68, 1992, s. 26–31), a dotyczących związków między
wiedzą przekazywaną w ramach programów edukacji seksualnej na
temat tzw. bezpiecznego seksu a zachowaniami w tej dziedzinie,
K. Edgardh podkreśla, że posiadanie wiedzy i możliwość korzystania
ze środków antykoncepcyjnych niekoniecznie prowadzą do elimi-
nacji ryzykownych zachowań w tej dziedzinie. Młodzi ludzie rzadko
stosują prezerwatywy jako środek zabezpieczający przed chorobami
przenoszonymi drogą płciową, naiwnie sądząc, że to ryzyko ich nie