Page 35 - Ekologia prokreacji 2021

34 EK OL OGIA PR OKRE A C JI . V ADEME CUM

Jedną z pierwszych prac poświęconych zagadnieniu bólu płodu jest
artykuł autorstwa naukowców związanych z Królewską Wyższą Szko-
łą Medyczną w Londynie, opublikowany w czasopiśmie „Lancet”
w 1994 roku. Badali oni reakcję stresową i poziom hormonów (kor-

tyzolu i beta-endorfin) u 20–34-tygodniowych płodów, poddawa-
nych nakłuciu igłą przez żyłę wątrobową w trakcie pobierania
próbek krwi lub przeprowadzania transfuzji. Stwierdzili występowa-
nie linearnej zależności pomiędzy czasem trwania nakłuwania
a wzrostem stężenia poziomu hormonów w osoczu badanych pło-
dów, co można uznać za przejaw nasilania się ich reakcji stresowej
na stosowanie inwazyjnej procedury, powodującej ból. Wyciągając
wnioski z tej konstatacji, badacze podkreślili, iż podczas wykonywa-
nia inwazyjnych zabiegów w fazie życia płodowego wskazane byłoby
podawanie analgetyków lub anestetyków.

(X. Giannakoulopoulos, V. Glover, W. Sepulveda, P. Kourtis, N. M. Fisk, Fetal plasma

cortisol and β-endorphin response to intrauterine needling, w: „The Lancet”, 1994,
Vol. 344, nr 8915, s. 77–81)

Autorzy artykułu opublikowanego w czasopiśmie „Seminars in Peri-
natology” dokonali przeglądu literatury dotyczącej możliwości od-
czuwania bólu przez ludzki płód. W podsumowaniu stwierdzili, że
płód lub noworodek mogą nie być zdolne do doświadczania bólu na
poziomie kory mózgu, jednakże mogą być zdolne do odbierania
szkodliwych bodźców, przetwarzając informacje i modelując rozwi-
jający się system nerwowy w odpowiedzi na ból. Dlatego też ważna
jest redukcja ekspozycji na ból, ponieważ jej obecność powoduje
znaczące długoterminowe zaburzenie rozwoju neurologicznego.
Podkreślili również, że „płody przechodzące wewnątrzmaciczne in-
wazyjne procedury medyczne wykazują skoordynowane sygnały
zwrotne, by uniknąć zranienia”.
(C. L. Lowery, M. P. Hardman, N. Manning et al., Neurodevelopmental Changes
of Fetal Pain, w: „Seminars in Perinatology”, Vol. 31, 2007, s. 275–282)

„Pierwszą reakcję motoryczną obserwuje się za pomocą ultradźwię-
ków już u płodów w wieku 7 i pół tygodnia w postaci ruchu całego
ciała, oddalającego je od bodźca. Pierwszą częścią ciała reagującą