Page 20 - Ekologia prokreacji 2021

2 . D ZIEWIĘ Ć PIER W S Z y CH MIE S IĘ Cy Ż y CIA CZŁO WIEKA 19

Pierwszy miesiąc *
Dziecko rozpoczyna życie jako pojedyncza komórka o średnicy około
0,1 mm. Po połączeniu materiału genetycznego ojca i matki zostają
zdeterminowane m.in. płeć, kolor oczu, włosów, skóry, rysy twarzy,
budowa ciała, tendencja do wysokiego lub niskiego wzrostu. W trze-
cim tygodniu ciało dziecka mierzy około 2,5 mm. Serce zaczyna bić
21. dnia od poczęcia. Krew krąży w nieskomplikowanym zamknię-
tym układzie naczyń, oddzielnym od krążenia matki. W czwartym
tygodniu dziecko mierzy już ponad pół centymetra. Ma główkę, tu-
łów i zawiązki górnych kończyn. Istnieją już pierwotne nerki, wątro-
ba, przewód pokarmowy, naczynia krwionośne i serce.

druGi miesiąc

„w 8. tygodniu kończy się proces tworzenia narządów
(organogenezy). w tym okresie zadziałanie zewnętrznych
czynników teratogennych może spowodować powstanie
dużych wad rozwojowych. Po tym czasie poważne wady
już nie powstają”.

(A. Malarewicz (red.), Położnictwo. Podstawy opieki położniczej. Podręcznik
dla studentów licencjackich i magisterskich kierunków położnictwa i gine-
kologii, Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana
Kochanowskiego, Kielce 2009, s. 67)

Jest to okres bardzo intensywnego rozwoju dziecka, np. co minutę
przybywa kilka tysięcy nowych komórek nerwowych. W 41. dniu
pojawiają się pierwsze odruchy nerwowe oraz ruchy kształtujących
się rączek i nóżek. Praca mózgu jest już tak intensywna, że w szó-
stym tygodniu od poczęcia można zarejestrować fale elektromagne-
tyczne wysyłane przez mózg. Wykształcają się usta, okolica warg
staje się wrażliwa na dotyk, a jej podrażnienie powoduje obrót ciała.
Dziecko ma ukształtowane wszystkie podstawowe narządy, które
spełniają swoje funkcje, np. serce bije rytmicznie 100–160 razy na
minutę, żołądek wydziela soki trawienne, nerki usuwają kwas

* Charakterystykę rozwoju człowieka w pierwszych 9 miesiącach życia przedstawiono
na podstawie opracowania dr nauk med. Józefy Deszczowej, Dziewięć pierwszych
miesięcy życia dziecka.